هر فردی که سواد دیجیتالی و سواد رسانه‌ای مناسبی داشته باشد، ناخودآگاه، رفتار رسانه‌ای بهتری هم خواهد داشت؛ یعنی کسی که‌ می‌داند امنیّت و حریم خصوصی در فضای مجازی وجود ندارد، خصوصی‌ترین لحظه‌‌های زندگی‌اش را ثبت‌‌ نمی‌کند و هر اطّلاعاتی را درون گوشی تلفن همراهش نگه‌‌ نمی‌دارد.

کسی هم که سواد رسانه داشته باشد، هر مطلبی را باور‌‌ نمی‌کند و فکرش درگیر خیلی از مسائل به‌ دردنخور‌‌ نمی‌شود.

بنابراین‌ می‌توان گفت: هر کس سواد دیجیتال و سواد رسانه داشته باشد، ناخودآگاه رفتار رسانه‌ای بهتری خواهد داشت.
 

امّا چرا رفتارهای رسانه‌ای ما مهم است؟

رسانه‌‌ها و ابزارهای دیجیتال، امروز جزوی از زندگی ما شده‌اند و بخش عمده‌ای از روز را با رسانه‌‌ها‌ می‌گذرانیم و همین باعث‌ می‌شود تا برخی اوقات، برخلاف این‌که فکر‌ می‌کنیم، ما رسانه‌‌ها را مدیریّت‌ می‌کنیم، برعکس آن‌‌ها هستند که ما را مدیریّت‌ می‌کنند و از ما کار‌ می‌کشند.

خیلی ساده است، مثلاً کسی که‌ می‌داند گوشی‌‌های هوشمند امنیّت و حریم خصوصی ندارند، خصوصی‌ترین لحظه‌‌های زندگی‌اش را ثبت نمی‌کند و هر پیامی را در گوشی نگهداری‌‌ نمی‌کند.

این‌‌ رفتار رسانه‌ای مناسب، به خاطر داشتن آگاهی‌‌های رسانه‌ای است که باعث‌ می‌شود این رفتار از ما سر بزند. پس در ابتدا سواد دیجیتال و سواد رسانه‌ای خودمان را بالا ببریم و سپس به دنبال این باشیم که با توجّه به آگاهی‌‌هایی که کسب کردیم، بهترین رفتار در مقابل هر جریان یا محتوای رسانه‌ای چیست.

از همه مهم‌تر این‌که حواس‌مان باشد به چه اندازه و چه محتوایی را دریافت‌ می‌کنیم؟! همان طور که برای خورد و خوراک‌مان اگر برنامه‌ای نداشته باشیم، ممکن است چاق شویم و با مشکلاتی همچون چربی خون و اضافه وزن درگیر بشویم، اگر در میزان استفاده از رسانه‌‌ها هم دقّت نکنیم، به چاق‌‌های رسانه‌ای تبدیل خواهیم شد که مصرف بیش از اندازه‌ی رسانه برای‌مان مشکلات روحی و جسمی خاصّ خودش را به ارمغان‌ می‌آورد.

بنابراین حتماً برای خودمان بایست یک رژیم مصرف رسانه‌ای تعیین کنیم؛ در این رژیم، از دیگران هم کمک‌ می‌گیریم تا رژیم سالم‌تری داشته باشیم و به دنبال خوراک‌‌های روحی سالم برای خودمان بگردیم و از محتواهای ناسالم رسانه‌ای بپرهیزیم که برخی از آن‌‌ها، بلافاصله آسیب روحی به ما‌ می‌زنند و برخی به مرور، روان ما را تحت تأثیر خود قرار‌ می‌دهند. مطمئن باشید اگر رسانه‌‌ها را با برنامه و به صورت مدیریّت‌شده استفاده کنید، آسیب‌‌های رسانه به حدّاقل رسیده، بهره‌وری شما از این رسانه‌‌های قدرتمند به حدّاکثر‌ می‌رسد.

این‌‌ها نکات بیرونی مدیریّت رسانه بود؛ اما وقتی وارد فضای مجازی‌ می‌شویم و گاه شخصیّت دیگری برای خودمان ساخته‌ایم، کارهایی را با این شخصیّت جدید مجازی انجام‌ می‌دهیم که هیچ وقت در دنیای حقیقی انجام‌‌ نمی‌دادیم؛ مثلاً امکان ندارد دانش‌آموزی وارد مدرسه بشود و بدون اجازه وسط تدریس استاد، وارد کلاس شود و مطلبی بی‌اهمیّت را به همه اعلام کند و سپس به سراغ دیگر کلاس‌‌ها برود و همین کار را تکرار کند!

امّا خیلی از ماها در فضای مجازی این بی‌ادبی را انجام‌ می‌دهیم. وقتی مطلب جالبی‌ می‌بینیم، بدون این‌که از صحّت آن مطمئن شویم، بلافاصله در تمام گروه‌‌هایی که عضو هستیم، آن را منتشر‌ می‌کنیم؛ حتّی دقّت‌‌ نمی‌کنیم که این مطلب مناسب مخاطبین آن گروه‌‌ها هست یا خیر یا حتّی الان که این مطلب را بازنشر دادیم، درون گروه بحثی بود یا خیر و اگر وسط بحث دیگران و آن هم در گروه بی‌ربطی ارسال کرده باشیم دقیقاً مصداق همان دانش‌آموزی هستیم که بدون اجازه، مطلبی را وسط تدریس استاد، در کلاس‌‌ها اعلام‌ می‌کرد.

حواس‌مان باشد که فضای مجازی، همان دنیای حقیقی است و فقط ابزار ارتباطی ما مجازی شده است؛ پس همانند دنیای حقیقی، خیلی از نکات را در فضای مجازی نیز بایست رعایت کنیم تا ارتباطات باکیفیّت‌تری داشته باشیم.
 
ماهنامه‌ی باران در اقدامی مشترک با مؤسّسه‌ی فرهنگی و هنری خواجه نصیرالدّین طوسی، برای کسانی که‌ می‌خواهند باسواد باشند، یک دوره‌ی آموزشی هرم سواد رسانه را در شبکه‌ی پیام‌رسان بومی ایتا برگزار کرده است که با کد 100 تخفیف baran‌ می‌توانید به صورت رایگان در این دوره شرکت کرده، شما هم این سواد ضروری را یاد بگیرید. برای این کار، کافی است شبکه‌ی پیام‌رسان داخلی ایتا را نصب کرده، عضو کانال @tusi_ir  شوید، سپس با کد تخفیف baran به صورت کاملاً رایگان در دوره‌ی مجازی هرم سواد رسانه شرکت کنید.


منبع: مجله باران